Door Lindy Kuit
Wat als onze stad in 2030 een nationaal park zou zijn? Met groenere straten, meer dieren en bovendien een schonere lucht? Welkom in het Nationaal Park Rotterdam: een groenere, gezondere en wildere stad voor iedereen. Tijdens het Stadmakerscongres werd druk gediscussieerd, getekend, en ontworpen tijdens de werktafelsessie Naar een Nationaal Park Rotterdam. Hoe zou de groene toekomst van de stad eruit kunnen zien?
Groener, wilder en gezonder
Het idee voor de stad als nationaal park is hyperactueel; dit jaar lanceerde Groen010 een meerjarige campagne waarmee de organisatie zich wil aansluiten bij National Park Cities. Deze internationale beweging zet zich in om het leven in steden wereldwijd te verbeteren. De animo voor de werktafelsessie Naar een Nationaal Park Rotterdam is dan ook groot en lang niet alle binnengestroomde geïnteresseerden kunnen een plekje aan een werktafel bemachtigen. Bernadette Janssen, stedenbouwkundige en partner bij BVR Adviseurs Ruimtelijke Ontwikkeling en gekleed in een felgroen T-shirt met daarop ‘Nationaal Park City Optimist’, opent als ateliermeester het programma en nodigt al snel ‘opdrachtgever’ Niels de Zwarte naast zich uit.
De Zwarte is adjunct-directeur van Het Natuurhistorisch Museum Rotterdam en legt een duidelijke opdracht bij de deelnemers neer: over anderhalf uur wil hij totaal verbouwde stadskaarten zien die hij uiteindelijk kan bundelen tot één kaart voor de lopende tentoonstelling Nationaal Park Rotterdam – werken aan een havenstad vol natuur in het Natuurhistorisch. Daarnaast kunnen alle uitkomsten van vandaag dienen als input voor het bidbook om Nationaal Park Rotterdam werkelijkheid te maken. Kortom: deze sessie doet er dus echt toe.
Groene verbanden
Voordat de deelnemers écht aan de slag kunnen, geeft Nienke Bouwhuis nog een korte presentatie vanuit haar rol bij Groen010. Ze heeft het over de Groene Connectie, de verbindgroen010.nl-kaart, groentafels, het verbinden van bestaande groeninitiatieven en de kracht van samenwerken. Daarna worden de deelnemers gevraagd om groene verbanden op te zoeken en ingrepen voor te stellen. In de eerste ronde doen ze dit op wijk- en buurtniveau. Elke tafel heeft een andere locatie gekregen: van Hoogvliet en Stadspark West tot het Eiland van Brienenoord en Steilrand Noord.
In de tweede ronde mogen de deelnemers kijken naar het schaalniveau van de hele stad. Laat je niet alleen leiden door ‘groen en gezellig’, geven Janssen, De Zwarte en Bouwhuis mee, maar kijk ook naar bijvoorbeeld de educatieve waarde van het groen. Begin klein. Verzilver het groen wat er al is. En denk optimistisch en radicaal – ga voorbij de geijkte geveltuintjes.
“De opdracht: een compleet nieuwe stadskaart ontwikkelen
met radicale en optimistische groene ingrepen.”
Energieke inventarisatie
De grote tafels zijn eigenlijk niet groot genoeg voor de nog grotere kaarten. Vol energie beginnen de deelnemers aan hun inventarisatie. Aan de ene tafel wordt met doorzichtig schetspapier als het ware een nieuwe laag over de wijk gelegd. Aan andere tafels worden met steeds groter wordende stickers of viltstift groene en blauwe verbanden duidelijk. Hardop vragen de deelnemers zich af of bepaalde ingrepen mogelijk of nodig zijn. Kan hier het asfalt eruit? Past een dubbele bomenrij? Hoe zit het met het onderhoud? En is deze plek bereikbaar voor iedereen?
De eerste ronde vliegt voorbij. Voordat de tweede ronde ingaat geeft Sander Klaassen, senior landschapsarchitect bij de gemeente Rotterdam, een korte presentatie waarin hij het publiek meeneemt in de Groenagenda 2023-2026. Hij heeft het over het biodiversiteitskader, de urgentie per wijk, samenwerkingen met bewonersinitiatieven, de aanpak van pleinen en groene routes langs het water. Tot slot geeft hij aan dat inspiratie voor een groenstructuurkaart 2.0 nodig is. En die hoopt hij ook tijdens deze werktafelsessie op te doen.
Super Rotterdams
Welk nieuw groenproject is super Rotterdams? Wat, waar en welke actie vraagt dat van jou? Welk project moet op de cover van dat bidbook? Met deze vragen starten de deelnemers aan de tweede ronde. Weer buigen ze zich over grote kaarten, maar nu van de hele stad. Ideeën en gedachtes worden met elkaar gedeeld. Zouden de haven en het water niet de hoofdrol moeten spelen? Kunnen we een waterroute maken? Ook Mark Cridge, de Guest Urban Critic van dit jaar, doet fanatiek mee.
Na 10 minuten worden de kaarten verzameld en opgehangen in de zaal. “Ongelooflijk hoe snel je werk kunt maken voor in een museum”, grapt Janssen. De komende tijd worden de kaarten gebundeld en in de tentoonstelling gehangen. Tot die tijd is er funding nodig voor het hele Nationaal Park Rotterdam-project, benadrukt De Zwarte. Zouden 10 bedrijven kunnen doneren, de 10 van 010? Individuen kunnen ranger worden van Nationaal Park Rotterdam. In die rol ben je één van de gezichten van de campagne en verspreid je het verhaal: een groener, gezonder en wilder Rotterdam. “En nu naar buiten!”, besluit De Zwarte.
Toegankelijk thema
Met Bernadette Janssen kletsen we nog even na. Hoe vond ze de werktafelsessie gaan? “Er is heel hard gewerkt en de energie was hoog. ‘Naar een Nationaal Park Rotterdam’ is natuurlijk ook een ontzettend toegankelijk thema; iedereen heeft er wel een beeld bij. Het leuke aan dit project is dat het geen masterplan is, maar gaat over een ruimtelijke vertaling van ideeën voor de stad.